جراحی نورالژی تری ژمینال نوعی جراحی است که بر روی عصب سه قلوی جمجمه انجام می‌شود. عصب سه قلو یا تری ژمینال به جویدن، بلعیدن، گاز گرفتن و احساسات صورت مربوط می‌شود. در برخی موارد، ناهنجاری‌های جمجمه مشکلاتی را در این ناحیه به وجود می‌آورد که در چنین شرایطی تنها راه علاج، جراحی است. برای برطرف کردن این مشکل از دو روش جراحی استفاده می‌شود. در اینجا قصد داریم با نورالژی تری ژمینال بیشتر آشنا شویم؛ برای کسب اطلاعات در مورد این بیماری و روش‌های درمان آن، با ما همراه باشید.
آشنایی با نورالژی تری ژمینال
نورالژی تری ژمینال مشکلی است که بر اثر آسیب عصبی به وجود می‌آید. این آسیب عصبی موجب درد شدید در یک طرف صورت می‌شود دردی که بسیار شبیه به یک شوک الکتریکی است. درد به وجود آمده بیشتر در ناحیه تحتانی فک و صورت خودش را نشان می‌دهد. گاهی اوقات این درد ناحیه بالای چشم و اطراف بینی را نیز درگیر می‌کند. منشا اصلی این درد به عصب سه قلو یا تری ژمینال بر می‌گردد. حملات در ابتدا به صورت خفیف هستند اما به مرور زمان تشدید می‌شوند. در موارد حاد، حملات طولانی‌تر شده و درد و سوزش نیز بیشتر می‌شود؛ به همین دلیل پزشک جراحی نورالژی تری ژمینال را پیشنهاد می‌کند تا بیمار را از دردهای طاقت فرسا نجات دهد. در ادامه با عواملی که باعث بروز چنین بیماری می‌شوند آشنا می‌شویم.
عوامل موثر در بروز نورالژی تری ژمینال
عوامل مختلفی در بروز نورالژی تری ژمینال دخیل هستند. برخی از این عوامل شامل: ضربه‌های شدید، صدمات وارده به ناحیه سر و صورت، تومور مغزی ، آسیب‌های مربوط به دندانپزشکی و جراحی صورت می‌شود. در هر صورت دردی که مربوط به این بیماری است در اثر تحریک عصب خودش را نشان می‌دهد. گاهی اوقات بیماران در حین مسواک زدن و پس از آن دردهای آزاردهنده‌ای را در این ناحیه احساس می‌کنند. شدت درد در برخی موارد بیمار را در وضعیتی قرار می‌دهد که به ناچار باید به سراغ جراحی نورالژی تری ژمینال برود. به ویژه در مواردی که علت بروز این بیماری وجود تومور باشد، جراح مغز و اعصاب جراحی را به سایر روش‌های درمانی ترجیح می‌دهد. به دلیل اینکه وجود تومور می‌تواند فشار بر ناحیه تری ژمینال را افزایش دهد و موجب دردهای غیر قابل تحمل برای بیمار شود.
انواع نورالژی تری ژمینال
قبل از پرداختن به جراحی نورالژی تری ژمینال بهتر است با انواع این بیماری آشنا شویم. به طور کلی نورالژی تری ژمینال را به دو نوع مختلف دسته بندی می‌کنند. در ادامه به بررسی این دو نوع بیماری می‌پردازیم:
- TN1 یا نوع 1 که در آن درد شدیدی مانند یه شوک ایجاد می‌شود. این درد معمولا از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد. با گذشت زمان ممکن است درد شدیدتر شود. این دردها بر اثر جویدن غذا، لمس کردن صورت و صحبت کردن بیشتر می‌شود. معمولا این نوع از بیماری شایع‌تر است.
- TN2 یا نوع 2 این بیماری احساس سوزش و درد دائمی‌ایجاد می‌کند ولی شدت کمتری نسبت به نوع 1 دارد.
نقطه مشترک هر دو نوع این بیماری در این است که بیمار با دردهای آزاردهنده و سوزش در ناحیه فک و صورت به پزشک مراجعه می‌کند. اما در برخی موارد این درد قابل تحمل است و در برخی موارد تبدیل به دردهای شدید و غیر قابل تحمل می‌شود.
درمان نورالژی تری ژمینال
درمان این بیماری با بوتاکس، دارو، فیزیوتراپی و حتی جراحی انجام می‌شود. در صورتی که علائم بیماری شدید شود، بسیاری از بیماران ناچار به جراحی می‌شوند. در ابتدای درمان معمولا پزشکان کار خود از داروهای ضد تشنج و مسکن شروع می‌کنند. در صورتی که بیمار در این مرحله وضعیت بهتری پیدا کند، پزشک از روش‌های جراحی استفاده نمی‌کند. در موارد خفیف این بیماری درمان بوتاکس نیز می‌تواند موثر باشد. اما در برخی از بیماران شدت درد و مدت آن تا حدی است که زندگی روزمره شان را مختل کرده است؛ چنین افرادی برای داشتن یک زندگی نرمال مجبور به انجام جراحی نورالژی تری ژمینال هستند.
جراحی نورالژی تری ژمینال
جراحی نورالژی تری ژمینال معمولا از طریق برش کوچکی در پشت گوش انجام می‌شود. با استفاده از این جراحی عروق و عصب‌های درگیر، آزاد می‌شوند و بین عصب و شریان، حائلی قرار داده می‌شود تا ضربان شریان نتواند عصب را تحریک کند؛ وقتی عصب سه قلو تحریک نشود، دیگر درد و سوزشی در این ناحیه ایجاد نمی‌شود.
انواع روش‌های جراحی نورالژی تری ژمینال
جراحی تری ژمینال برای از بین بردن دردهای شدید ناشی از عصب تری ژمینال انجام می‌شود. جراحی‌های مرسوم برای این بیماری معمولا به دو روش انجام می‌شود. در ادامه این دو روش را شرح می‌دهیم:
- جراحی با امواج رادیویی گامانایف
در این روش، امواج رادیویی متمرکزی به عصب تری ژمینال تابانده می‌شود. امواجی که به این اعصاب برخورد می‌کنند می‌توانند درد را کاهش داده و احساس بهتری به بیمار بدهند. در برخی موارد با این روش درد به طور کامل از بین می‌رود. اغلب بیماران ترجیح می‌دهند از این روش به جای جراحی باز جمجمه استفاده کنند. اما باید گفت بهتر است تشخیص روش جراحی را به عهده پزشک خود بگذارند؛ چرا که در برخی از بیماران حتما باید از روش‌های جراحی باز جمجمه استفاده شود تا عامل اصلی تحریک کننده عصب برداشته شود.
- فشار زادیی میکروواسکولار
در این روش از جراحی نورالژی تری ژمینال، رگی که با عصب تری ژمینال در تماس است، برداشته می‌شود و یا اینکه با روش‌هایی، جا به جا می‌گردد. همان طور که قبلا نیز اشاره شد، جراح در پشت گوش بیمار برشی ایجاد می‌کند. پس از آن سوراخ کوچکی به جمجمه داده می‌شود تا به رگ تحت فشار دسترسی پیدا شود. در نهایت رگی که با عصب تری ژمینال در تماس است، از محل مورد نظر جا به جا می‌شود و یک حائل یا پد بین آن‌ها قرار می‌گیرد.
هنگامی‌که خون در رگ جریان پیدا می‌کند، وجود حائل یا پد کمک می‌کند فشاری بر روی عصب تری ژمینال وارد نشود و در نتیجه تحریکی صورت نگیرد. بنابراین پس از انجام جراحی و گذراندن دوران نقاهت، بیمار می‌تواند اعمال روزمره خود مانند جویدن، مسواک زدن و غیره را به راحتی انجام دهد.
نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد این است که معمولا پزشکان ترجیح می‌دهند از روش‌های تهاجمی‌و جراحی تا جای ممکن استفاده نکند؛ اما در مواردی که بیمار در شرایطی وخیمی‌قرار دارد، پزشک باید از جراحی نورالژی تری ژمینال استفاده کند. در صورتی که پزشک ماهری را در این زمینه انتخاب کنید، عمل جراحی به راحتی انجام شده و ناهنجاری به وجود آمده برطرف می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود قبل از انجام جراحی، بررسی‌های لازم را در خصوص پزشک مورد نظر خود و میزان مهارت وی انجام دهید تا شانس موفقیت جراحی افزایش یابد.
جمع بندی و نتیجه گیری
در این مقاله به بررسی مشکلات مربوط به عصب سه قلو یا تری ژمینال پرداخته شد. با استفاده از روش‌های دارو درمانی می‌توان تا حدودی بیماری را تسکین داد؛ اما زمانی که بیماری شدت بیشتری پیدا می‌کند، باید از روش‌های جراحی نورالژی تری ژمینال استفاده کرد و بیمار را به زندگی طبیعی بازگرداند.