صنعت سفال و سرامیک؛ هنری به جا مانده از 5 هزار سال پیش
باقیماندههای آثار باستانی از جیرفت کرمان که به گفته باستان شناسان یکی از سرچشمههای آغاز تمدن بشری بوده و قدمتی بیش از 5 هزار سال دارد، نشان میدهد صنعت سفالگری سابقهای تاریخی دارد که مرکز آن در دنیا ایران شناخته شده است. هنوز هم صنعت سفال و سرامیک در ایران رونق چشمگیری دارد و یکی از رشتههای هنری و پرمخاطب به حساب میآید. شهر لالجین در استان همدان یکی از قطبهای صنعت سفال و سرامیک ایران است و سالانه بسیاری از افراد به قصد گردشگری به این شهر سفر کرده و سبدی از محصولات متنوع سفالی و سرامیکی آن را برای خانه خود خریداری میکنند.
البته این صنعت صرفا محدود به اشیای تزئینی و ظرف و ظروف نیست، بلکه در ساختمانسازی و نماسازی نیز استفادههای فراوانی از آن میشود. این مطلب به بررسی صنعت سفال و سرامیک و همچنین تفاوت سرامیک و سفال پرداخته است و در نهایت مختصری درباره صنعت سفالگری خواهیم گفت تا شما با همه ابعاد این صنعت شیرین و روح افزا آشنا شوید.
صنعت سفال و سرامیک، هنری برآمده از خاک
دیدن فیلم و کلیپهای سفالگرانی که در گوشه دنجی از یک اتاق ساکت و آرام، پشت چرخ سفالگری نشسته و با کمک پاهای خود چرخ را به حرکت در میآورند تا به وسیله دستان هنرمندشان، نقش و رسمیزیبا به خاک آب خورده دهند، یکی از لذتبخشترین کارهای دنیا است. بوی گِل رُس و صدای چرخیدن چرخ سفالگری نشان دهنده زنده بودن صنعت سفال و سرامیک است. حتما شما هم از دیدن این تصاویر لذت میبرید، کاری سخت و البته شیرین که با کوچکترین حرکت دست، نقشهای جدیدی رقم میزند. کوزه، گلدان، لیوان، بشقاب، پارچ، قوری و صدها وسیله دیگری که در زندگی روزمره از آن استفاده میکنیم را میتوان با سفالگری تولید کرد.
تفاوت سرامیک و سفال چیست؟
میتوان گفت سفال و سرامیک برآمده از یک چیز است، هردو از خاک رُس ساخته میشوند و هر دو طرحی نو در آسمان هنر در انداختهاند و کار بشر را هزاران سال است که راه انداختهاند. با این حال نمیتوان گفت هیچ تفاوتی بین سرامیک و سفال وجود ندارد، اگر بخواهیم به تفاوت سرامیک و سفال اشاره کنیم میتوان موارد زیر را بر شمرد:
- سرامیک یک واژه غربی است اما سفال یک واژه شرقی و ایرانی
- سرامیک به روش کارخانهای و صنعتی ساخته میشود اما سفال بیشتر به روش دستی تولید میشود
- سرامیک دارای لعاب بوده و فرآیند ساخت آن بیشتر است اما سفال خام لعاب ندارد
- سرامیک نیاز به درجه حرارت بیشتری در مقایسه با سفال دارد
- چسبندگی سفال در مقایسه با سرامیک بیشتر است
- رنگ پذیری سرامیک بیشتر از سفال است
- سرامیکها بیشتر به روش قالب گیری ساخته میشوند اما سفال با چرخ سفالگری
البته اینها تمام تفاوتهای سفال و سرامیک نیست، اگر بخواهیم با بیانی فنیتر به تفاوت سرامیک و سفال بپردازیم، میتوان به خاک اولیه و ثانویه اشاره کرد. خاک اولیه خاکهایی مثل کائولین، سیلیس و کوارتز است. از جمله ویژگیهای این خاک میتوان به چسبندگی کمتر آنها اشاره کرد به همین دلیل نیاز به حرارت بیشتری دارند. اما خاکهای ثانویه، خاکهایی است که چسبندگی زیادی دارند، مثل خاک رُس که با استفاده از آن انواع ظروف سفالین را میسازند. تمام سفالهایی که میبینید با خاک رس ساخته میشوند برای همین نیاز به حرارت کمتری در هنگام پخت دارند. اما سرامیک با خاکهای اولیه ساخته میشود که چسبندگی کمیدارند و باید حرارت بیشتری ببینند. گفتنی است حداقل دما برای پخت سرامیک، چیزی حدود 1080 درجه سانتیگراد است.
صنعت سفالگری در ایران و جهان
صنعت سفالگری یکی از صنایع پررونقی است که همچنان در ایران به صورت سنتی نیز ادامه دارد. از طرفی صنعت سفالگری یکی از رشتههای مورد علاقه و توجه جوانان و هنرجویان است. امروزه بسیاری از اهالی شهر لالجین از همین راه درآمد کسب میکنند، گفتنی است صنعت سفالگری در دنیا ثبت شده است و کشورهای دیگری مثل چین نیز در این صنعت پیشتاز هستند. جالب است که بدانید یکی از صنایع پررونقی که توانسته در صادرات غیرنفتی ایران رقم مناسبی را به خود اختصاص دهد، همین صنعت است.
صنعت سفال و سرامیک همچنین باعث شده تا علاقمندان و گردشگران خارجی برای بازدید از مراکز سفالگری راهی ایران شوند و همین امر نیز یکی از موارد سودآوری صنعت سفال و سرامیک به حساب میآید.
جمع بندی و نتیجه گیری
میتوان گفت سرامیک، نوع پیشرفتهتر و امروزی صنعت سفالگری است. بیشترین شهرهایی که در ایران به این صنعت روی آوردهاند مناطق کویری است که به دلیل وجود منابع زیادی از خاک رس و دسترسی آسان به آن، امکان گسترش و توسعه آن بیشتر بوده است. براساس آمارهای ارائه شده از سوی وزارت بازرگانی، ارزی آوری سالانه این صنعت رقمیبیش از 120 میلیون دلار است که در آن انواع و اقسام ظرف و ظروف و لوازم سفالین خانگی مثل گلدان، بشقاب، کوزه، کاسه و غیره تولید و به کشورهای عربی و اروپایی صادر میشود.
مدرسه آنلاین تخصصی سفال و سرامیک به پشتوانه اساتید مجرب و خلاق و بر اساس سر فصلهای مورد نیاز، اقدام به تهیه پکیچ کامل دورههای تخصصی سفال و سرامیک نموده است.
از مهمترین اهداف دوره آموزش سفالگری ،آماده سازی علاقهمندان جهت ورود به بازار کار است.
سر فصلهای دوره آنلاین سفال و سرامیک
سرفصل دوره آنلاین آموزش سفال و سرامیک شامل موارد زیر است:
- ساخت بدنه با دست
- آموزش لعاب
- پخت ویژه
- نقاشی سفال
سرفصلها به گونهای تدوین شده است که هنرجویان از سطح مبتدی بتوانند شروع به فراگیری نموده و با طی نمودن سرفصلهای پیشرفتهتر، بر مهارتها و توانمندیهای خود بیافزایند.
گواهی معتبر از سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی
هنرجویان بعد از تهیه پکیج و ارسال آثار ساخته خود، گواهی از سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی دریافت مینمایند.
ورود به بازار و دنیای کسب و کار
امروزه با پیشرفت تکنولوژی فرصتهای کارآفرینی زیادی فراهم شده که برای شروع کار به هزینه کمینیاز دارند، ولی در عوض باید زمان و تلاش بیشتری خرج آن کنید. علاوه بر این، بسیاری از این فرصتهای کسب و کار بر مجموعه مهارتهای شما استوار هستند، یکی از این مهارتها حرفه سفال و سرامیک است.
دوره آنلاین سفال و سرامیک برای چه افرادی مناسب است؟
آیا شما فرد خلاقی هستید؟ اگر جوابتان مثبت است پس میتوانید از ایدههایتان برای راه اندازی کسب و کار در حوزه سفال و سرامیک با سرمایه کم کسب درآمد کنید.
بطور مثال کم نیستند بانوانی که دوست دارند ظروف و اساس منازلشان انحصاری و مخصوص خانه خودشان باشد. این مورد را با علاقه روز افزون به ظروف دستساز ترکیب کنید و خواهید دید که نسخه موفقیت در دستان شما است.
این ایده برای راه اندازی کسب و کار با سرمایه کم را امتحان کنید.
آموزش ساخت مجسمه با تکنیک پینچ سفال :
اولین باری که بشر توانست به گل فرم دهد با این روش بود. توده گلی را در دست بگیرید و با انگشتان خود به آن فرم دلخواهش را بدهید.
بااین تکنیک قطعات کوچکی را میتوان ساخت. در این تکنیک آثار انگشتان شما بر روی اثر باقی میماند از این تکنیک برای ساختن فنجانهای مراسم چای در ژاپن استفاده میشود فرم نهایی، بسیار بدوی و دلنشین خواهد بود. بااین تکنیک حتماً نباید ظرف ساخت هر آن چیزی را که در ذهن دارید میتوانید بسازید. یک مجسمه کوچک یا یک اسباب بازی.
مدرس: ساناز حسینمردی
مربی حسینمردی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، کارشناس سفال و سرامیک و موسس اولین باغ مدرسه سفال و سرامیک در ایران .
مزایای حوزه سفال و سرامیک چیست؟
کسب و کار سفال بطور قابل توجهی در دو سال گذشته رشد کرده است و همین که این حوزه به داشتن سرمایهای هنگفت برای راهاندازی نیاز ندارد مزیت بزرگی است و انگیزهتان را برای حرکت در مسیر زیاد میکند.
پبا علم و برنامه از این کسب و کار با سرمایه کمیمیتوان به سود بالایی رسید و چه چیز مهیجتر از این؟!
کسب و کار سفال و سرامیک نیاز به حضور فیزیکی در محل کار مشخصی ندارد و در نتیجه شما انرژی و هزینه رفت و آمدتان را نیز ذخیره میکنید. دستتان برای ایدهپردازی هم باز است و میدانید هر چقدر تلاش کنید و راههای خلاقانهتری را پیش بگیرید، به درآمد بالاتری میرسید. حتی میتوان با کمیخلاقیت بخشی از خانه خود را کارگاه شخصی خود نمایید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و شرکت در کارگاه آموزشی سفال و سرامیک به صورت آنلاین به سایت مدرسه سوفال به آدرس https://sofalsch.com/ مراجعه کنید.