در پاسخ به این سوال که آریتمی‌قلبی چیست باید گفت که آریتمی‌قلبی که با عنوان «ضربان قلب نامنظم» نیز شناخته می‌شود، درواقع یک اختلال در ریتم قلب است. ضربان نامنظم قلب معمولاً به علت عملکرد نامطلوب پیام‌های الکتریکی هماهنگ کننده ریتم یا ضربان قلب ایجاد می‌شود.
زمانی‌که پزشک متخصص قلب علائم آریتمی‌قلبی را تشخیص می‌دهد، به این معنی است که ضربان قلب طبیعی نیست و ممکن است سلامت شما را به خطر بیندازد. آریتمی‌قلبی می‌تواند اورژانسی یا بی‌خطر باشد؛ در هر صورت، اگر احساس می‌کنید ضربان قلب شما عادی نیست، با دریافت نوبت آنلاین از کلینیک دکتر قلب می‌توانید نسبت به درمان آریتمی‌قلبی اقدام کنید. در این مقاله سعی کردیم هرآنچه باید درباره علائم آریتمی‌قلبی و روش‌های درمان آن بدانید را در اختیار شما قرار دهیم؛ با ما همراه شوید.
آریتمی‌قلبی چیست و چه علائمی‌دارد؟
قبل ازاینکه با روش‌های درمان آریتمی‌قلبی آشنا شویم، بهتر است بدانیم که آریتمی‌قلبی چیست چه علائمی‌دارد.
آریتمی‌قلبی کلا به 2 دسته برادیکاردی و تاکیکاردی تقسیم می‌شود. ضربان قلب برادیکاردی یا آهسته به این معنی است که قلب در هر دقیقه کمتر از 60 بار ضربان دارد. ضربان قلب بیش از 100 بار در دقیقه هم به معنی ضربان قلب تاکیکاردی است. توجه داشته باشید ضربان قلب در یک فرآیند طبیعی بین 60 الی 100 بار در دقیقه است.
اما آیا آریتمی‌قلبی خطرناک است ؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که آریتمی‌های قلبی در اکثر مواقع خیلی وخیم نیستند اما برای اطمینان خاطر بهتر است هنگامی‌که متوجه علائمی‌مانند احساس درد در قفسه سینه، قشم، تنگی نفس تعریق بیش از حد، اضطراب، سبکی سر، خستگی و تپش قلب جهت معاینه حتما به دکتر قلب در تهران مراجعه کنید و از خدمات پیشرفته آنها بهره‌مند شوید. همچنین اگر زمانی چند مورد از علائم آریتمی‌قلبی به صورت هم زمان مشاهده شدند، بهتر است سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
ریتم قلب توسط یک ضربان ساز طبیعی که در دهلیز راست واقع شده، کنترل می‌شود. گره دهلیزی پیام‌های الکتریکی شروع شده هر ضربان را تولید می‌کند. این پیام‌ها موجب انقباض عضلات دهلیز می‌شود و در نتیجه تخلیه خون به بطن‌ها صورت می‌گیرد.
پیام‌های الکتریکی مذکور در آخر به گره دهلیزی می‌رسند. این گره قبل از انتقال پیام‌های الکتریکی به بطن‌ها، سرعت‌شان را تا حدودی کاهش می‌دهد. در نتیجه پیام‌های الکتریکی با اندکی تاخیر به بطن‌ها می‌رسند. در این زمان بطن‌ها به میزان کافی پر از خون می‌شوند و هنگامی که پیام‌های الکتریکی به آنها برسد، با منقبض شدن این بخش، خون به تمام بخش‌های بدن پمپاژ خواهد شد.
علت آریتمی‌قلبی چیست ؟
حال که متوجه شدید آریتمی‌قلبی چیست ، بهتر است با دلایل ایجاد آن هم آشنا شوید تا بتوانید از بروز آن جلوگیری کنید و کنترل بیشتری روی سلامت قلب داشته باشید. آریتمی‌قلبی اغلب می‌تواند به علت تشکیل اسکار بر روی قلب، حمله قلبی، دیابت، ایجاد یک‌سری تغییرات در ساختار قلب، آپنه خواب، بیماری عروق کرونر، مصرف سیگار، فشارخون بالا، کم‌کاری و پرکاری تیروئید، سوء مصرف مواد مخدر، مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکل و کافئین، اضطراب و استرس رخ دهد.
بیماری قلبی مادرزادی، عوامل ژنتیکی، مصرف برخی داروها و مکمل‌های خاص نیز از دیگر علت آریتمی‌قلبی به شمار می‌روند. این موارد ذکر شده به عنوان رایج ترین دلایل ایجاد آریتمی‌قلبی شناخته شده‌اند اما برای مشخص شدن علت دقیق‌تر آن بهتر است به کلینیک دکتر قلب مراجعه نمایید.
عوارض آریتمی‌قلبی چیست ؟
· نارسایی قلبی
نارسایی قلبی از جمله عوارضی است که می‌تواند همراه با آریتمی‌قلبی ایجاد شود. این نارسایی در واقع به علت پمپاژ نکردن مؤثر خون توسط قلب در درازمدت به وجود می‌آید. گاهی اوقات کنترل سرعت ضربان قلب می‌تواند به عملکرد بهتر قلب و بهبودی نارسایی قلبی نیز کمک کند.
· سکته مغزی
آریتمی‌قلبی در اکثر مواقع احتمال ایجاد لخته خونی را افزایش می‌دهد و این لخته‌ها نیز در اثر شکسته شدن ممکن است از قلب به طرف مغز جریان یابند و سکته مغزی رخ دهد.
خطر سکته مغزی در افراد بالای 65 سال که دارای بیماری قلبی هستند، بیشتر از سایر افراد سالم است. بنابراین اگر مبتلا به آریتمی‌هستید بهتر است زیر نظر پزشک متخصص قلب و عروق از داروهای ضد انعقاد بهره بگیرید تا خطر سکته مغزی و آسیب رسیدن به دیگر ارگان‌های حیاتی به علت تشکیل لخته خون کاهش یابد.
بهترین زمان برای مراجعه به پزشک متخصص قلب
ممکن است این سوال برای شما نیز به وجود آمده باشد که آیا آریتمی‌قلبی خطرناک است؟ یا این که نباید خیلی آن را جدی گرفت؟ در جواب به این سوالات مهم می‌توان گفت که آریتمی‌قلبی یک عارضه جدی است و افرادی که نسبت به آن بی‌توجه باشند، بیشتر در معرض مشکلاتی همچون ایست قلبی یا سکته قلبی هستند.
آریتمی‌قلبی در صورتی که سریع تشخیص داده شود، راحت‌تر درمان می‌شود؛ اما اگر به آن اهمیت ندهید و علائم موجود شدیدتر شوند، احتمال دارد پزشک از روش‌هایی همچون جراحی برای درمان استفاده کند. به همین خاطر هر زمانی که دچار نشانه‌ها یا علائم آریتمی‌قلبی شدید، بهتر است به متخصص قلب در تهران مراجعه کنید تا دقیق‌تر معاینه شوید و اجازه ندهید این اختلال با شدت بیشتری ادامه یابد.
رایج ترین روش‌های تشخیص آریتمی‌قلبی
پزشک متخصص قلب و عروق برای تشخیص آریتمی‌قلبی با توجه به شرح حال و نشانه‌های بیمار، ابتدا معاینات لازم را انجام می‌دهد و در صورت لزوم، جهت بررسی دقیق‌تر از روش‌های مختلفی بهره می‌گیرد. مسلما تا این قسمت از مقاله به خوبی متوجه شده‌اید که آریتمی‌قلبی چیست و چه عواقبی دارد. بنابراین بهتر است با روش‌های تشخیص آن هم آشنا باشید تا در صورت مراجعه به کلینیک دکتر قلب آگاهی کافی داشته باشید.
· نوار قلب
از جمله روش‌های مناسب برای تشخیص دقیق‌تر آریتمی‌قلبی می‌توان به نوار قلب اشاره کرد. برای انجام این آزمایش یک‌سری الکترودها را به قفسه سینه متصل می‌کنند تا در زمان‌های مختلف، فعالیت الکتریکی قلب را اندازه‌گیری نمایند. بعد از آن پزشک نتیجه را مورد بررسی قرار می‌دهد و در صورت لزوم، دارو یا عمل جراحی را برای بیمار تجویز می‌کند.
· اکوکاردیوگرافی
پزشک متخصص قلب با بهره‌گیری از روش اکوکاردیوگرافی نیز می‌تواند به راحتی علت آریتمی‌قلبی را تشخیص دهد. این روش به صورت غیرتهاجمی‌بوده و در آن یک ابزار دستی بر روی قفسه سینه قرار می‌گیرد که با استفاده از امواج صوتی، ساختار و اندازه قلب را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این روش به راحتی تمام آسیب‌های مربوط به دیواره قلب نیز تشخیص داده می‌شود.
· مانیتور هولتر
هولتر یک دستگاه نوار قلب است که می‌توانید آن را به راحتی با خود حمل کنید. این دستگاه به مدت 1 الی چند روز به بیمار متصل می‌شود تا فعالیت‌های الکتریکی قلب طی انجام کارهای مختلف ثبت شود و پزشک بتواند با توجه به آنها تشخیص دقیق‌تری داشته باشد و بهترین روش درمانی را هم انتخاب کند.
· آزمایش استرس
برای تشخیص و درمان آریتمی‌قلبی ممکن است دکتر قلب از بیمار بخواهد آزمایش استرس را انجام دهد. در این آزمایش فرد با استفاده از دوچرخه ثابت یا تردمیل شروع به ورزش می‌کند تا فعالیت قلب تحت نظر متخصص قرار بگیرد. گاهی اوقات ممکن است بیمار قادر به انجام ورزش نباشد، در چنین شرایطی معمولا متخصصان از داروهای محرک برای شبیه سازی حالت ورزش استفاده می‌کنند.
انواع راه‌های درمانی برای آریتمی‌قلبی
اگر دقیقا بدانید آریتمی‌قلبی چیست و چطور درمان می‌شود، می‌توانید همکاری بهتری با پزشک متخصص قلب داشته باشید. در ادامه قصد داریم چند نمونه از بهترین روش‌های درمان آریتمی‌قلبی را به شما معرفی کنیم.
· استفاده از ضربان ساز
در اکثر مواقع هنگامی که علت زمینه‌ای برادیکاردی غیرقابل درمان و نامشخص باشد، پزشک از یک ضربان ساز داخل قلبی جهت رفع این مشکل بهره می‌گیرد، زیرا هیچ داروی مناسبی برای افزایش نرمال ضربان قلب وجود ندارد. ضربان ساز وسیله‌ای کوچک است که آن را در مجاورت گردن قرار می‌دهند و چند سیم حاوی الکترود از آن خارج شده که باید وارد قلب بیمار شود.
اگر ضربان قلب کاهش یابد، ضربان ساز پیام‌های الکتریکی تحریکی را به قلب می‌فرستد تا ضربان آن را حفظ کند. دقت داشته باشید درمان آریتمی‌قلبی در این روش، به وضعیت قلب بیمار بستگی دارد و هر چقدر سریع‌تر اقدامات درمانی را انجام دهید، درمان‌تان راحت‌تر و سریع‌تر خواهد بود.
· مصرف داروهای ضد آریتمی
برای درمان اکثر آریتمی‌های قلبی و بازگرداندن ضربان قلب به حالت نرمال می‌توانید از داروهای مختلف نیز بهره بگیرید. البته توجه داشته باشید این داروها باید حتما با توجه به توصیه پزشک و به همان شکلی که متخصص قلب و عروق تجویز کرده، مورد استفاده قرار بگیرند تا نتیجه مطلوبی حاصل شود. پس هر زمانی که شاهد علائم و نشانه‌های آریتمی‌قلبی بودید، بهتر است به صورت تلفنی یا آنلاین از کلینیک دکتر قلب نوبت بگیرید تا زیر نظر دکتر هومن محمودی به بهترین شکل ممکن معالجه شوید.
· کاردیوورژن
بعد از این که دانستید ضربان قلب نامنظم چیست و چطور درمان می‌شود، بهتر است با روش کاردیوورژن هم آشنا شوید. این روش در زمان‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که پزشک تشخیص دهد بیمار مبتلا به آریتمی‌خاصی نظیر فیبریلاسیون دهلیزی باشد. کاردیوورژن را می‌توان به راحتی با استفاده از پروسیجر و دارو انجام داد.
در روش پروسیجر یک‌سری شوک‌های الکتریکی با استفاده از بالشتک‌های مخصوصی که در قفسه سینه قرار می‌گیرند، به قلب فرستاده می‌شود. این جریانی که به قلب وارد می‌شود، بر روی پیام‌های الکتریکی تأثیرات مثبتی را به جای می‌گذارد و موجب می‌شود ریتم آن به حالت نرمال بازگردد.
· روش‌های جراحی
در برخی مواقع تنها راه درمان آریتمی‌قلبی استفاده از روش‌های جراحی است. از جمله رایج ترین این روش‌ها می‌توان جراحی ماز یا مارپیچی را نام برد. برای انجام این جراحی چند قسمت از دهلیزها را برش می‌دهند تا یک الگوی بافتی مارپیچی بر روی قلب به جای بماند.
از آن جایی که بافت مارپیچی نمی‌تواند پیام‌های الکتریکی را انتقال دهد، مانع از انتقال پیام‌های سرگردان می‌شود که به‌وجود آورنده آریتمی‌هستند. این روش بسیار مؤثر است اما در نظر داشته باشید فقط برای افرادی مورد استفاده قرار می‌گیرد که دیگر روش‌های درمانی برای‌شان مؤثر نبوده و یا این که به دلایلی مجبور هستند، عمل جراحی قلب داشته باشند.
همچنین در صورتی که فرد بیمار، علاوه‌بر علائم آریتمی‌قلبی دچار بیماری‌های عروق کرونری نیز باشد، پزشک متخصص قلب و عروق از عمل جراحی بای پس عروق کرونر بهره می‌گیرد و با استفاده از این روش، جریان خون به قلب را بهبود می‌بخشد.
· سوزاندن با کاتتر
در این بخشی از مقاله آریتمی‌قلبی چیست سعی داریم شما را با روش درمانی سوزاندن با کاتتر، آشنا کنیم. پزشک قلب برای انجام این کار 1 الی چند کاتتر را از طریق عروق به سمت قلب می‌فرستد تا الکترودهای واقع در راس آنها با استفاده از انرژی رادیویی، سرمای شدید و یا گرما، بافت منشأ آریتمی‌را بسوزانند. از این طریق مسیر به وجود آورنده آن مسدود می‌شود.
راهکارهای مناسب جهت پیشگیری از آریتمی‌قلبی
- پیروی از سبک زندگی سالم
- داشتن فعالیت جسمانی منظم
- مصرف غذاهای سالم
- حفظ وزن نرمال
- پرهیز از کشیدن سیگار
- ترک مواد الکلی و کافئین‌دار
- کنترل و مدیریت استرس
- جلوگیری از مصرف داروهای بدون نسخه
- انجام ورزش مناسب
- مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه
- کاهش مصرف چربی و مواد حاوی قند
- کنترل فشارخون
سخن پایانی
در این مقاله، اطلاعات کاملی را درباره آریتمی‌قلبی جمع‌آوری کردیم تا بتوانید در صورت بروز مشکل، واکنش بهتری داشته باشید. در نظر داشته باشید با توجه به نوع آریتمی‌قلبی، ممکن است هر کسی به درمان‌های مختلفی نیاز داشته باشد و این امر باید توسط دکتر قلب تعیین شود. فراموش نکنید آریتمی‌تنها زمانی به جراحی نیاز دارد که فرد در معرض عوارض پرخطر همچون سکته قلبی، سکته مغزی یا نارسایی قلبی قرار بگیرد.