شاید شما نیز یک یا چند دندان روکش‌شده داشته باشید. کاشت روکش درمانی معمول در دندانپزشکی است. دندانپزشکان در بسیاری از مواقع برای نجات یک دندان ضعیف و آسیب‌دیده از روکش یا تاج کلینیکالی استفاده می‌کنند. روکش‌ها را از مواد مختلفی می‌سازند؛ مثلاً فلز، سرامیک زیرکونیا و ترکیب سرامیک و فلز. در ادامه‌ی مقاله به بررسی دلایل تعویض روکش پرداخته و راهکارهایی برای افزایش طول عمر تاج‌های کلینیکالی دندان ارائه خواهیم داد؛ پس با ما همراه باشید.
طول عمر روکش
روکش‌ها بسته به نوع مواد سازنده‌شان، طول عمرهای متفاوتی دارند؛ اما بطور کلی می‌توان گفت که یک روکش خوب در صورت مراقبت درست حدوداً 15 سال دوام دارد.
دلایل مهم تعویض روکش
همانطور که گفتیم، میانگین عمر مفید تاج‌های کلینیکالی 15 سال است. پر واضح است که روکش‌ها علاوه بر تمامی‌مزایایی که دارند، مادام‌العمر نیستند. همچنین برخی از اوقاب پیشامدهایی اتفاق می‌افتند که باعث می‌شوند روکش‌ها نیاز به تعویض پیدا کنند. در این بخش 5 مورد از مهم‌ترین علائمی‌را بازگو می‌کنیم که در صورت رخ دادنشان نیاز به تعویض روکش می‌باشد.
1. شکستن یا ترک خوردن روکش
اگر روکش دندانتان دچار شکستگی یا ترک خوردگی شده، لازم است که فوراً دندانپزشکتان را در جریان بگذارید. با اینکه مواد سازنده‌ی تاج‌ها مستحکم هستند؛ اما این به این معنی نیست که هیچوقت دچار شکستگی نمی‌شوند. ممکن است در اثر بروز حادثه، گاز زدن اجسام سخت و… روکش آسیب ببیند. تعویض روکش شکسته شده خیلی مهم است؛ زیرا باکتری‌های موجود در دهان می‌توانند از تاج شکسته عبور کرده و عارضه‌های جدی برای دندان ایجاد کنند.
2. تحلیل لثه
در صورت تحلیل لثه، لثه عقب نشینی کرده و سطح زیرین روکش، که به لثه چسبیده بود، نمایان می‌شود. تجمع میکروب‌ها و باکتری‌ها در این فضا، باعث ایجاد پوسیدگی می‌شود. برای جلوگیری از گسترش پوسیدگی روکش دندان تعویض می‌شود. پیش از قرار دادن روکش جدید، پوسیدگی‌های دندان برداشته خواهد شد.
3. سایش دندان در اثر دندان قروچه
اگر عادت دندان قروچه در هنگام خواب را دارید، دندان‌های طبیعی و روکش‌های دندان خود را در معرض خطر ساییدگی و آسیب دیدن قرار می‌دهید. این ساییدگی‌ها نهایتاً منجر به تعویض تاج می‌شوند. شما باید سعی کنید که از روکش‌های بسیار مستحکمی‌مانند زیرکونیا یا فلز استفاده کنید. همچنین در هنگام خوابیدن محافظ دندانی قرار دهید و راهکارهای پزشکی درمان دندان قروچه را از دندانپزشکتان جویا شوید.
4. عفونت پالپ
پالپ یا مغز دندان، بافتی زنده درون دندان است که شامل بافت همبندی، اعصاب و عروق می‌شود. گاهی به دلیل نفوذ باکتری‌ها به درون پالپ، عفونت ایجاد می‌شود و دندان به اصطلاح عامیانه به عصب می‌رسد. در این صورت چاره‌ای جز برداشتن تاج قدیمی‌و جایگزینی آن با یک تاج جدید ندارید؛ مگر اینکه ترجیح بدهید دندانتان را کلاً بکشید! در این صورت باید به راه‌های جایگزین دندان از دست رفته خود بیاندیشید.
برخی از بیماران می‌پرسند که آیا امکان دارد دندانی که قبلاً عصب کشی شده باز هم عفونت کند؟ متاسفانه بله؛ زیرا کانال‌های ریشه دارای مجراهای فرعی و میکروسکوپی زیادی هستند و ممکن است بخشی از پالپ عفونی درون این مجراها باقی مانده باشد؛ در این صورت این عفونت در آینده گسترش پیدا خواهد کرد. اما خوشبختانه می‌توانید با مراجعه به دندانپزشکان ماهری و مجربی چون دکتر محمد نیک زاد خطر عفونت و عصب کشی مجدد را بسیار کمتر کنید.
5. شل شدن روکش
ممکن است احساس کنید که روکش دندانتان مقداری شل شده است. در صورت بروز این مشکل لازم است که سریعاً با دندانپزشک خود تماس بگیرید. خوشبختانه اگر روکش آسیبی ندیده باشد و عاج زیر روکش در اثر شل شدن آن پوسیده نشده باشد، دندانپزشک می‌تواند آن را به راحتی سر جای خود فیکس کند؛ اما اگر روکش آسیب دیده باشد و یا دندان زیرین پوسیده شده باشد، وی ناچار است تاج را تعویض کند. به همین دلیل است که در اثر شل شدن روکش باید فوراً اقدام کنید. هر چه زودتر به دندانپزشک مراجعه کنید، ریسک تعویض روکش کمتر می‌شود.
دلایل دیگر تعویض روکش
دلایل دیگر تعویض روکشبه جز 5 دلیل مهم بالا، بیماران ممکن است به دلایل دیگری نیز اقدام به تعویض روکش دندان کنند. دلایل مربوط به زیبایی دهان و دندان از جمله علت‌های پرطرفدار تعویض روکش در میان بیماران است. ممکن است در گذشت زمان رنگ روکش عوض شده و یا با پا به سن گذاشتن انسان و تغییر رنگ لثه‌ها، روکش قابل تشخیص شود. در این گونه مواقع افراد برای اصلاح طرح لبخند و زیبا سازی دندانها تصمیم به تعویض روکش میگیرند.
بسیاری از افراد مسن روکش‌هایی قدیمی‌دارند. امروزه روکش‌هایی از جنس سرامیک زیرکونیا وارد بازار شده‌اند که نه تنها استحکام بالایی دارند، بلکه بسیار به رنگ دندان‌های طبیعی شبیه هستند. بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند روکش‌های قدیمی‌فلزی یا PFM خود را با روکش‌های جدید جایگزین کنند.
راهکارهایی برای افزایش طول عمر روکش
بطور کلی سه عامل در موفقیت کاشت روکش دندان اثرگذارند؛
- جنس روکش
- مهارت دندانپزشک
- مراقبت از روکش
در این بخش می‌خواهیم این سه فاکتور را بررسی کنیم و به یک جمع‌بندی کلی برسیم که ما را در افزایش عمر مفید روکش کمک می‌کند.
جنس روکش
انواع روکش از مواد مختلفی ساخته می‌شوند. میزان دوام و مقاومت هر یک از این مواد با دیگری متفاوت است.
- روکش‌های فلزی از نخستین تاج‌های کلینیکالی بودند که ساخته شدند. فلزات بسیار مقاوم هستند؛ همین موضوع منجر به استحکام بالای این نوع از روکش‌ها می‌شود؛ اما روکش‌های فلزی همرنگ دندان نیستند و همین موضوع از محبوبیت آن‌ها می‌کاهد.
- روکش‌های PFM از ترکیب هسته‌ی فلزی و سطح سرامیکی ساخته می‌شوند. استحکام این روکش‌ها به دلیل وجود هسته‌ی فلزی‌شان بالاست. همچنین به دلیل سطح سرامیکی‌شان، ظاهری شبیه به دندان‌های طبیعی دارند؛ اما در محل تلاقی روکش PFM و لثه‌ها خطی تیره مشاهده می‌شود که به دلیل هسته‌ی فلزی تاج به وجود آمده است.
- روکش‌های تمام سرامیکی زیرکونیا محبوب‌ترین نوع روکش در دنیای امروزی هستند. این نوع روکش‌ها از سرامیک زیرکونیا ساخته می‌شوند که زیست سازگار است و بسیار مقاوم و مستحکم می‌باشد. همچنین این نوع روکش در طیف رنگی گسترده‌ای با درجات مختلف از تیرگی و روشنایی عرضه می‌شود که در میان آن‌ها می‌توانید شبیه‌ترین رنگ به دندان‌های خود را پیدا کنید.
مهارت دندانپزشک
مهارت دندانپزشکعلاوه بر جنس، فاکتور مهم دیگری که در طول عمر و سلامت روکش دندان اثرگذار است، مهارت دندانپزشک می‌باشد. سلامت دهان و دندان مسئله‌ی مهمی‌ست؛ لذا توصیه می‌شود پیش از اقدام به درمان دندان از پیشینه و تخصص دندانپزشک به خوبی مطلع شوید. بعنوان مثال، دکتر محمد نیک زاد دندانپزشک و جراح مجرب در امور مربوط به کاشت و تعویض روکش می‌باشد. در کلینیک ایشان کاشت و تعویض روکش و کلیه‌ی خدمات دیگر دندانپزشکی با بهترین تجهیزات و جدیدترین متد روز دنیا انجام می‌شوند.
مراقبت‌های پس از کاشت روکش
علاوه بر دو عامل قبلی، سبک زندگی افراد نیز در سلامت روکش تاثیر دارد. در ادامه به اقدامات مهمی‌می‌پردازیم که بهتر است در جهت مراقبت از دندان روکش‌شده‌تان انجام دهید.
- رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است. روزانه دو مرتبه دندانها را مسواک زده و یک بار نخ دندان بکشید. همچنین استفاده از دهانشویه برای از بین بردن باکتری‌های مضر درون دهان توصیه می‌شود.
- از دندان قروچه پرهیز کنید.
- به هیچ عنوان از دندان خود برای گاز گرفتن و شکستن اجسام سخت مثل پوست فندق و پسته و… و باز کردن درب بطری و… استفاده نکنید.
- از مصرف سیگار و قلیان خودداری کنید.
- در مصرف الکل زیاده‌روی نکنید.
- سالانه برای چکاپ دندان‌های خود به مطب دندانپزشکتان مراجعه کنید.
- تا 24 ساعت پس از قرار گرفتن روکش آدامس نجویید و غذاهای سفت و چسبناک نخورید.
- در دوران بهبودی پس از کاشت روکش، در هنگام مسواک زدن مراقب باشید و سعی کنید غذاهای نرم بخورید.
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی مهم‌ترین عوامل تعویض روکش دندان پرداخته و سپس راهکارهایی برای افزایش طول عمر روکش ارائه دادیم. نتیجه‌ی این راهکارها این است که برای داشتن روکشی با دوام بالا در عین زیبایی، بهتر است به مطب دندانپزشکی ماهر و باتجربه همچون دکتر نیکزاد مراجعه کرده و روکشی از جنس زیرکونیا انتخاب کنیم. همچنین پس از کاشت روکش، مراقبت‌های لازم را انجام داده و به خوبی به توصیه‌های دندانپزشک عمل کنیم.